Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kole

• Lekki ubytek słuchu od 21 do40 dB – dziecko ma problemy z różnicowaniem głosek dźwięcznych  i bezdźwięcznych, występują trudności w artykulacji głosek szumiących [sz, ż, cz, dż], oraz ciszących [ś, ź, ć dź], słownik czynny może być uboższy.
• Umiarkowany ubytek słuchu, od 41 do 70 dB – dziecko nie słyszy intonacji wypowiedzi, nieprawidłowo artykułuje wszystkie głoski trzech szeregów tj. [sz, ż, cz, dż, ; s, z, c, dz ; ś, ż, ć, dź]; popełnia wiele błędów gramatycznych; występują problemy z analizą i syntezą słuchową, słownictwo jest uboższe.
• Znaczny ubytek słuchu, od 71 do 90 dB – występuje słaby rozwój mowy z zakresie leksykalnym, gramatycznym oraz artykulacyjnym; nie różnicuje dźwięków, nie reaguje adekwatnie na dźwięki z otoczenia.
• Głęboki ubytek słuchu, powyżej 91 dB – słaby rozwój mowy we wszystkich zakresach, także w zakresie rozumienia mowy. Głos jest piskliwy, mowa nosowa, zaburzona jest prozodia mowy tj. akcent, rytm, melodia, intonacja.

     Rozwój mowy dziecka słyszącego, a niesłyszącego (czyli takiego, u którego zdiagnozowano ubytek powyżej 90 dB), znacznie się od siebie różni, jednak nie we wszystkich etapach. Zarówno u dzieci głuchych jak i u dzieci z prawidłowym słuchem występuje wokalizacja (do końca 2 msc. życia) oraz  głużenie. Głużenie występuje do końca 4 miesiąca życia i jest to bezwiedne powtarzanie sylab. W wokalizację oraz głużenie nie musi być zaangażowany słuch, dlatego często przez pierwsze miesiące życia dziecka, rodzice nie są świadomi, że dziecko nie słyszy.

5 - 10 miesiąc życia – u dziecka słyszącego występuje gaworzenie, czyli świadomie powtarzane ciągi sylab. Zaczynają się początki rozumienia mowy. Dziecko niesłyszące nie przechodzi przez ten okres, co powinno być sygnałem dla rodziców.

11 - 12 miesiąc życia – dziecko słyszące mówi 2-3 wyrazy, zwykle najprostsze np. mama, tata, baba, rozumie coraz więcej słów z najbliższego otoczenia. Dziecko niesłyszące powinno być zdiagnozowane, wyposażone w aparat słuchowy/implant ślimakowy oraz objęte wychowaniem słuchowym.

13 - 24 miesiąc życia - ma początku tego okresu słyszące dziecko wypowiada ok. 10 wyrazów, natomiast pod koniec nawet 170 słów, głównie są to rzeczowniki. Buduje proste dwuwyrazowe wypowiedzi. Pokazuje obrazek wg nazwy, potrafi wykonać proste polecenia np. daj, połóż; rozumie zakaz „nie”. Zaczyna używać zaimków (nie zawsze odpowiednio): ja, ty, mnie. U dziecka niesłyszącego, które jest objęte pomocą, może wystąpić gaworzenie.

2 - 4 rok życia - dziecko słyszące buduje zdania, zna kilka liczebników, używa zaimka „się”, potrafi się przedstawić, śpiewa, recytuje krótkie wierszyki. Dziecko niesłyszące mające aparat/implant zaczyna rozumieć słowa.

4 - 7 rok życia – dziecko słyszące doskonali sprawność komunikacyjną, dziecko niesłyszące zaczyna używać pojedynczych słów, czasami występują konstrukcje zdaniowe.

Powyżej 7 r. życia – u dzieci niesłyszących nadal trwa rozwój mowy, ponieważ jest on znacznie opóźniony. U dzieci tych występuje uboższe słownictwo i nieprawidłowości gramatyczne, odstępstwa od prozodii mowy i jakości głosu. Dzieci nie posiadają samokontroli słuchowej, skutkiem czego głos jest zbyt silny lub zbyt słaby, zbyt wysoki lub zbyt niski, pozbawiony melodyjności, nosowy, chrapliwy lub piskliwy.

Im szybciej będzie podjęta interwencja mająca na celu zdiagnozowanie dziecka, zaopatrzenie w pomoce słuchowe, tym rozwój mowy będzie przebiegał sprawniej.

                                                             Opracowała

                                                           mgr Katarzyna Wdzięczna

                                                                                                                                                                    logopeda